Bons & Evers

We staan er niets dagelijks bij stil, maar zonder Bons & Evers zou ons leven er heel anders uitzien. Van koppelstukken in de gasleiding tot de accuklem in de auto, van fittingen voor de CV ketel tot de luxe kraan in de badkamer, van de watermeter in de kelder tot de biertap in de kroeg, in bijna elke woning, auto of fabriek zitten de producten van Bons & Evers. Hoe is dat zo gekomen?

Oprichting van een familiebedrijf

In 1949 richten Henk Bons en Herman, Eef en Teun Evers in Borne het bedrijf Bons & Evers op. Bons & Evers perst onder hoge druk voorwerpen uit verwarmd messing. Het persen van messing gaat sneller dan gieten en de geperste producten bieden vele voordelen. Ze zijn licht van gewicht en homogeen van structuur, nauwkeurig van maat, bestand tegen temperatuurverschillen, gasdicht, hygiënisch en ze geleiden stroom.

Traditioneel wordt het warmpersen van messing in gebieden als de Alpen of het Schwarzwald verricht. Daar is van nature volop brandhout en koelwater aanwezig. Dat geldt niet voor Twente. Een traditie in het warmpersen van messing bestond hier dan ook niet. Omdat steenkool en elektriciteit in Twente het brandhout kunnen vervangen en warm geperste producten hier nog een gat in de markt zijn, beginnen Bons & Evers na de Tweede Wereldoorlog hun eigen familiebedrijf.

Bons & Evers geeft gas

De werkzaamheden beginnen klein, maar al snel betrekt Bons & Evers een pand in het centrum van Borne. Vol energie haakt het bedrijf in op de naoorlogse wederopbouw. In 1953 moet men ineens alle zeilen bijzetten om een allesverwoestende bedrijfsbrand te boven te komen. Dat lukt en een aantal jaren later wordt die volharding beloond. Als begin jaren ’60 de gasbel bij Slochteren wordt ontgonnen, schakelt Nederland in korte tijd over op aardgas om te koken en te stoken. Er ontstaat een enorme behoefte aan warm geperste fittingen en koppelstukken voor gasleidingen, verwarmingketels, fornuizen enzovoort. Dit is een uitgelezen kans voor Bons & Evers, dat als geen ander bedrijf in Nederland in staat is om dergelijke producten te maken. Hiervoor moet het bedrijf de productie wel flink opvoeren.

Schaalvergroting

Bons & Evers kan onmogelijk in het centrum van Borne blijven. In 1965 koopt het bedrijf een groot stuk land in het buitengebied en bouwt daar een nieuwe fabriek. Deze schaalvergroting is niet zonder risico. Tegen de tijd dat elk huishouden in Nederland op gas is overgegaan zal de vraag naar fittingen voor gasleidingen en aanverwante producten afnemen. Om die verminderde vraag dan op te kunnen vangen moet Bons & Evers zich ook op andere klanten en producten gaan richten.

Verbreden, automatiseren en robotiseren

Vanuit het nieuwe pand wordt naast de nationale markt daarom ook de internationale markt bediend. Dit gaat zo goed dat ook de nieuwe fabriek al snel te klein is en telkens moet worden uitgebreid. De markt wordt niet alleen vergroot, maar ook verbreed. Als blijkt dat klanten hun producten niet alleen willen laten warmpersen maar ook laten verspanen (frezen, vijlen, boren et cetera), speelt het bedrijf hier op in. Om de gevraagde verdere bewerking van de producten mogelijk te maken wordt in 1992 een verspaningshal aan de fabriek toegevoegd.

Tussen 1997 en 2002 verreist er een nieuwe hal voor de afdeling perserij. Vanaf dat moment neemt de automatisering van de productie een hoge vlucht en verschijnen er steeds meer robots op de werkvloer.

Ook het assortiment aan producten wordt in de loop van de jaren verbreed. Naast producten die met gas en water zijn verbonden maakt Bons & Evers koppelstukken en kleppen voor de industrie. Sinds 2009 levert men ook producten aan de automobielindustrie. Zo maakt Bons & Evers accuklemmen en onderdelen van remsystemen voor nagenoeg alle automerken.

Internationaal

Bons & Evers breidt niet alleen uit, maar neemt vanaf 1999 ook andere bedrijven over. Elk van die bedrijven is gespecialiseerd in een bepaald metaal om producten van te maken; messing, koper of aluminium. Deze producten worden geperst, bewerkt, verchroomd en/of gemonteerd.

Door andere bedrijven over te nemen kan Bons & Evers steeds meer verschillende producten gaan maken. Ook groeit het aantal klanten. Een goed voorbeeld hiervan is de automobielindustrie, waar messing, koper en aluminium veel worden toegepast. Deze metalen zijn belangrijk omdat auto’s meer elektronica krijgen, vaker elektrisch aangedreven worden en licht van gewicht moeten zijn.

Een groot voordeel van een bredere afzetmarkt is dat Bons & Evers minder kwetsbaar is. Als het slecht gaat in de ene sector dan wordt dit opgevangen door producten voor een andere branche.

Inmiddels is Bons & Evers uitgegroeid tot een Holding met fabrieken verspreid over heel Europa. Het overnemen van bedrijven begint met het ruim 200 jaar oude Siedle Warmpressteile in het Schwarzwald. Dit is het gebied waar het warmpersen van messing oorspronkelijk vandaan komt. Naast de hoofdvestiging in Borne bestaat het Bons & Evers concern inmiddels uit twee fabrieken in Zuid-Duitsland, een fabriek in Frankrijk en één in Hongarije. Dit zijn niet alleen perserijen. Zo wordt in een vestiging in het oosten van Duitsland ook gegalvaniseerd. Er wordt dan een glimmend laagje metaal op het voorwerp aangebracht. Denk maar aan een koperen kraan die zo zilverkleurig wordt. Bons & Evers is ook eigenaar van het bedrijf LDM in het Brabantse Drunen. Daar worden de messing staven gemaakt, die men bij het warmpersen als basismateriaal gebruikt.

Duitsland is de grootste afzetmarkt voor de producten van Bons & Evers, maar men levert ook aan alle andere landen in Europa. De Verenigde Staten zijn een belangrijke groeimarkt. Door al deze activiteiten heeft Bons & Evers een vaste plaats verworven in de top 100 van MKB bedrijven. Het bedrijf staat nu op nummer 47.

Werken bij Bons & Evers

De techniek van het warmpersen komt voort uit het ouderwetse smeden. Een smid verhit ijzer tot het roodgloeiend is en smeedt het dan met de hamer in vorm. Bij Bons & Evers werkt men niet met hamer en aambeeld, maar met matrijzen (mallen) die onder en boven in een pers zitten. Als messing 700 graden is wordt het zacht als klei. Onder hoge druk wordt het metaal dan tussen de boven- en ondermatrijs in de gewenste vorm geperst.

Voor en na het persen worden nog vele andere stappen gezet. Bons & Evers is een uniek bedrijf omdat het al die stappen in eigen huis kan uitvoeren. Men bedrijft techniek op alle niveaus. Daarom is Bons & Evers een interessante partner voor onderwijsinstellingen. Het bedrijf stelt regelmatig stageplaatsen en afstudeeropdrachten beschikbaar om aan goede mensen te komen. In welke opeenvolgende stappen werken de mensen bij Bons & Evers?

Ontwerpen

Elk product begint met een vraag van een klant. Die komt met een ontwerp waarna ingenieurs van Bons & Evers bedenken hoe ze dit uit een stuk messing kunnen persen. Hiervoor wordt eerst alle benodigde informatie verzameld en uitgewerkt. Als alles is opgelost worden er technische tekeningen gemaakt.

De gereedschapmakerij maakt op basis van deze tekeningen een matrijs uit hardmetaal. Ook het gereedschap dat nodig is bij het slijpen, vrezen, draaien, stansen of boren maakt Bons & Evers zelf. Zijn alle tekeningen en gereedschappen klaar, dan gaan die naar de productieafdelingen.

Persen

Het persen begint met een staaf messing die in stukken wordt gezaagd. Eenmaal op de perslijn legt een robotarm telkens een gloeiend heet stukje van zo’n messing staaf op de ondermatrijs. Met een harde klap wordt het messing in de vorm geslagen. Na dit persen tussen onder- en bovenmatrijs snijdt een stans in één beweging het restmateriaal weg. Om dit te kunnen doen heeft de stans een camera en een robotarm. Dit restmateriaal wordt gesmolten en hergebruikt. Omdat producten zwartgeblakerd uit de matrijs komen, worden zij daarna met messingzaagsel schoon gestraald.

Verspanen

In de verspaningshal volgen nabewerkingen als boren, frezen, slijpen, vijlen, draaien, zagen, schaven of tappen. Ook hier pikt een robotarm het voorwerp op en werkt een andere robotarm het bij. De robotarmen hebben camera’s om te zien hoe ze een product moeten oppakken en behandelen. Het metaalvijlsel dat bij het verspanen ontstaat wordt gebruikt om geperste producten schoon te stralen.

Galvaniseren

Na het persen en verspanen kunnen voorwerpen desgewenst gegalvaniseerd worden. Er wordt dan met elektriciteit een dun laagje tin, messing of chroom op het product aangebracht. Dit gebeurt bij een bedrijf uit de Bons & Evers groep of bij een toeleverancier.

Assembleren

Waar nodig wordt een product op de assemblagelijn nog verder samengesteld of van een boutje en een moertje voorzien, zoals bij een accuklem. Dit assembleren wordt bij Bons & Evers vooral uitgevoerd bij producten voor de automobielindustrie.

Controleren

Uiteraard worden alle producten tussentijds en achteraf op kwaliteit gecontroleerd. Wat niet door de keuring komt wordt omgesmolten en opnieuw gebruikt. Omdat Bons & Evers veel voor de automobielindustrie werkt zijn de kwaliteitseisen erg hoog. Autofabrieken staan namelijk geen enkel foutje toe. Naast een betrouwbare levering tegen zo laag mogelijke kosten staat kwaliteit daarom hoog in het vaandel. Daarmee is Bons & Evers een sterk bedrijf in een branche waar producten in oplagen van honderdduizenden of miljoenen worden gemaakt.